'प्रधानमंत्री के पंजाब दौरे के सुरक्षा इंतजाम से जुड़े रिकॉर्ड हासिल करें हाईकोर्ट के महापंजीयक'

नयीदिल्ली,सातजनवरी(भाषा)एकमहत्वपूर्णघटनाक्रममेंउच्चतमन्यायालयनेशुक्रवारकोपंजाबऔरहरियाणाउच्चन्यायालयकेमहापंजीयककोप्रधानमंत्रीनरेंद्रमोदीकीहालकीपंजाबयात्राकेलिएकीगईव्यवस्थाओंसेसंबंधितरिकॉर्डको“सुरक्षितऔरसंरक्षित”करनेकानिर्देशदिया,जब“बड़ेपैमानेपरसुरक्षाचूक”हुईथी।प्रधानन्यायाधीशएनवीरमण,न्यायमूर्तिसूर्यकांतऔरन्यायमूर्तिहिमाकोहलीकीपीठनेपंजाबऔरकेन्द्रसरकारकीओरसेपेशअधिवक्ताओंसेकहाकिप्रधानमंत्रीकेदौरेपरहुईचूककीजांचकेलिएगठितसमितियोंसेकहेंकिवे‘‘सोमवारतककोईकार्रवाईनाकरे’’।इसमामलेमेंसोमवारकोआगेसुनवाईकीजाएगी।पीठनेहालांकिइसेआदेशकाहिस्सानहींबनायाऔरवकीलोंसेकहाकिवेअधिकारियोंकोन्यायालयकीभावनाओंसेअवगतकरादें।पीठनेअपनेआदेशमेंकहाकिउच्चन्यायालयकेमहापंजीयककोकेंद्रशासितप्रदेशचंडीगढ़केपुलिसमहानिदेशक,कमसेकममहानिरीक्षकस्तरकेराष्ट्रीयअन्वेषणअभिकरण(एनआईए)केएकअधिकारीद्वाराप्रदेशसरकार,उसकीपुलिसऔरकेंद्रीयएजेंसियोंसेअपेक्षितरिकॉर्डहासिलकरनेमेंसहायताप्रदानकीजाएगी।पीठनेकहा,‘‘दोनोंपक्षोंकेवकीलोंकीबातसुनलीहै।दलीलपरगौरकरनेकेबाद,यहध्यानमेंरखतेहुएकियहप्रधानमंत्रीकीसुरक्षाऔरअन्यमुद्दोंसेसंबंधितहै...सबसेपहले,हमेंपंजाबएवंहरियाणाउच्चन्यायालयकेमहापंजीयककोपांचजनवरीकोप्रधानमंत्रीकेदौरेसेसंबंधितरिकॉर्डतत्कालहासिलकरनेकानिर्देशदेनाउचितप्रतीतहोताहै।’’पीठनेअपनेआदेशमेंकहा,“हमपंजाबकीसरकार,उसकेपुलिसप्रशासन,स्पेशलप्रोटेक्शनग्रुप(एसपीजी)औरकेंद्रवराज्यकीअन्यएजेंसियोंकोसहयोगकरनेऔररिकॉर्डकोसुरक्षितवसंरक्षितरखनेमेंजरूरीसहायताउपलब्धकरानेकानिर्देशदेतेहैं।”उच्चन्यायालयकेअधिकारीकोफिलहालरिकॉर्डकोसुरक्षितरखनेकानिर्देशदेतेहुएउसनेशीर्षअदालतकीरजिस्ट्रीकोआदेशकोइलेक्ट्रॉनिकरूपसेसभीसंबंधितोंकोअग्रेषितकरनेकानिर्देशदियाऔरमामलेमेंसुनवाईकीअगलीतारीख10जनवरीनिर्धारितकी।शीर्षअदालत‘लॉयर्सवॉइस’नामकेसंगठनकीउसयाचिकापरसुनवाईकररहीथी,जिसमेंप्रधानमंत्रीनरेंद्रमोदीकीसुरक्षामेंचूककीगहनजांचऔरभविष्यमेंइसकीपुनरावृत्तिनाहो,यहसुनिश्चितकरनेकाअनुरोधकियागयाहै।याचिकामेंसुरक्षाबंदोबस्तसेजुड़ेसूबतोंकोसंरक्षितकरने,अदालतकीनिगरानीमेंजांचऔरकथितचूककेलिएजिम्मेदारपंजाबसरकारकेअधिकारियोंकेखिलाफकार्रवाईकीमांगकीगईहै।गौरतलबहैकिपंजाबमेंबुधवारकोप्रदर्शनकारियोंद्वारानाकेबंदीकरनेकेकारणप्रधानमंत्रीकाकाफिलाफिरोजपुरमेंफ्लाईओवरपरकुछदेरतकफंसारहाथा।इसकेबादवहएकरैलीसहितकिसीभीकार्यक्रममेंशामिलहुएबिनापंजाबसेदिल्लीलौटगएथे।सुनवाईकेशुरुआतमेंयाचिकाकर्ताकीओरसेपेशवरिष्ठअधिवक्तामनिंदरसिंहनेकहाकियहघटना“केवलकानून-व्यवस्थाकीसमस्या”नहीं,बल्किराष्ट्रीयसुरक्षाकामुद्दाहै,जोविशेषसुरक्षासमूह(एसपीजी)अधिनियमकेतहतआताहै।पंजाबद्वाराजांचकाविरोधकरतेहुएउन्होंनेकहाकिराज्यसरकारद्वाराइसघटनाकीजांचकेलिएएकसमितिगठितकरनेकाआदेशजारीकियागयाहैऔरवैधानिकयोजनाकेसंबंधमेंऐसानहींकियाजासकताहैक्योंकियहसिर्फकानून-व्यवस्थाकामुद्दानहींथा।उन्होंनेउसफैसलेकाहवालादियाजिसमेंअधिनियमकेतहतएसपीजीसुरक्षाप्राप्तव्यक्तिकीसुरक्षाकोध्यानमेंरखतेहुएविज्ञानभवनमेंएकपूर्वप्रधानमंत्रीकेखिलाफभ्रष्टाचारकेमामलेमेंमुकदमाचलायागयाथा।अधिनियममेंव्यवस्थादीगईहैकियदिप्रधानमंत्रीसुरक्षाकोहटानाभीचाहताहै,तोऐसानहींकियाजासकताहैऔरयहध्यानमेंरखाजानाचाहिएकिजबतकवहसांसलेरहाहै,तबतकउनकोहरसमयसुरक्षाप्रदानकीजानीचाहिए।उन्होंनेकहा,“जांचकोसंरक्षितसबूतोंकेसाथऔरराजनीतिसेऊपरउठकरएककुशलतरीकेसेकियाजानाचाहिए।यहआपकी(न्यायालयकी)निगरानीकेतहतसुनिश्चितकियाजासकताहै...।”उन्होंनेयहभीकहाकिअदालतयहसुनिश्चितकरनेकेलिएदिशानिर्देशतैयारकरसकतीहैकिऐसीघटनाओंकीपुनरावृत्तिनहो।सिंहनेशीर्षअदालतकेएकअन्यफैसलेकाहवालादियाऔरराज्यकीजांचसमितिमेंउच्चन्यायालयकेएकपूर्वन्यायाधीशकेनामांकनपरआपत्तिजताई।उन्होंनेकहा,“इसअदालतने(उस)न्यायाधीशकाउल्लेखकियाथा...जिन्होंनेउनकेमामलेमेंजांचकरनेवालेपुलिसअधिकारीकोनिशानाबनायाथा...।”केंद्रकीओरसेपेशसॉलिसिटरजनरलतुषारमेहतानेसुरक्षाचूककेमामलेको“दुर्लभतममामलोंमेंसेभीदुर्लभतम”करारदिया,जिसमेंअंतरराष्ट्रीयशर्मिंदगीपैदाकरनेकीक्षमताथीऔरयाचिकापरसंज्ञानलेनेकेलिएपीठकीसराहनाकी।विधिअधिकारीनेकहा,“जबभीप्रधानमंत्रीकाकाफिलाचलताहै,तोसंबंधितराज्यकेडीजीपीसेपहलेसलाहलीजातीहैऔरउसकेबादहीवहकाफिलेकेलियेमंजूरीदेतेहैं।यहांहरीझंडीदीगईऔरउन्होंनेयहनहींकहाकिकोईरुकावटथी।”उन्होंनेकहाकिस्थानीयपुलिसचायकाआनंदलेरहीथीऔरउन्होंने“चेतावनीकार”कोसूचितभीनहींकिया,जोसुरक्षाप्राप्तव्यक्तिकेकाफिलेसेआगेचलतीहै।उन्होंनेकहाकिगंभीरदुर्घटनाहोसकतीथीऔरइससे“अंतरराष्ट्रीयशर्मिंदगी”होसकतीथी।विधिअधिकारीनेएकप्रतिबंधितआतंकवादीसंगठनद्वाराप्रसारितएकवीडियोकाभीहवालादियाऔरकहा,“मैंयाचिकाकर्तासेसमहतहूं।”उन्होंनेकहा,“यहकुछऐसाहैजिसेटालाजानाचाहिएथा,यहसंभावितअंतरराष्ट्रीयशर्मिंदगीकाअद्वितीयमामलाहै।”पंजाबकेमहाधिवक्ताडीएसपटवालियानेकहाकियहमामलागंभीरहैऔरराज्यकीभीरायहैकिइसपरपर्दानहींडालाजासकता।उन्होंनेकहा,“हालांकियाचिकाकीसामग्रीकोलेकरमेरेगंभीरविरोधहैं,राज्यइसमुद्देकोहल्केमेंनहींलेरहाहै,कहींचूकहुईहै,औरराज्यइसपरगौरकरनेकेलिएसबकुछकररहाहै।”उन्होंनेकहाकिसमितिकागठनराज्यद्वाराकियागयाथाऔरजैसाकिआरोपलगायागयाहैयहबादमेंसोचकरनहींगयाथा।उन्होंनेकहा,“केंद्रीयसमितिकीजांचरिपोर्टहमेंखराबरोशनीमेंदिखासकतीहैऔरमैंइसेएकप्रतिकूलमुकदमेकेरूपमेंबिल्कुलनहींलेरहाहूंऔरअगरजांचहोनीहैतोइसेहोनेदें।न्यायहोनाहीनहींचाहिएबल्किहोताहुआदिखनाभीचाहिए।”उन्होंनेकहा,“हमकहसकतेहैंकिएसपीजीकीगलतीथीऔरवेकहसकतेहैंकिपंजाबपुलिसकीगलतीथीऔरइससेबचनेकेलिए,दोनोंसमितियोंकोअपनीजांचरोकेरखनेदेंऔरजांचआगेनहींबढ़नेदें।”