किशोरियों की दशा सुधारने को केंद्र व प्रदेश सरकार ने उठाया बीड़ा

रामपुर:किशोरावस्थानारीजीवनकीसर्वाधिकमहत्वपूर्णअवस्थाहोतीहै।बाल्यावस्थातथायौवनकेमध्यकीअवस्थाहोनेकेकारणकिशोरावस्थानारीकेमानसिक,भावनात्मकतथामनोवैज्ञानिकविकासकी²ष्टिसेअत्यंतपरिवर्तनशीलहोतीहै।इसदौरसेगुजररहीकिशोरीबालिकाओंकेविकासकोलेकरप्रतिबद्धहोनेकाबीड़ासरकारनेउठायाहै।

सरकारनेकिशोरियोंकीदशाकोसुधारनेकेलिएएकयोजनाकोलागूकरनेकीकवायदशुरूकीहै।उन्हेंशिक्षित,सशक्तएवंआत्मनिर्भरबनानेकेलिएकिशोरीबालिकायोजनाकोअमलमेंलानेकीतैयारीहै।देशमेंविशेषकरग्रामीणएवंपिछड़ेपरिवेशमें11से14वर्षकिशोरियोंकीदशाकाफी¨चताजनकदिखाईदेतीहै।वहांकेमाहौलमेंनतोइन्हेंइतनीछूटहोतीहैकियेखुदकोबदलतेदौरकेहिसाबसेढालकरशिक्षितएवंशहरीकिशोरियोंकेसाथकदमतालकरकेचलसकें,नहीशारीरिकविकासकेलिएअच्छापोषाहारहीइन्हेंमिलपाताहै।

ग्रामीणअंचलमेंतोआजभीघरोंमेंआमतौरपरकिशोरियोंकोघरमेंसबकेखानेकेबादहीभोजनउपलब्धहोपाताहै।पौष्टिकताकीकसौटीसेदेखाजाएतोउन्हेंआमतौरपरमिलरहाभोजनउनकेशारीरिकएवंबौद्धिकविकासकेलिएपर्याप्तनहींहै।सरकारने11से14वर्षकीऐसीकिशोरीबालिकाओंकाजीवनस्तरउठानेकानिर्णयलियाहै,जोकभीस्कूलनहींगईहैं।

यहयोजनाकेंद्रएवंप्रदेशसरकारद्वारासंयुक्तरूपसेसंचालितकीजाएगी।दोनोंसरकारेंइसयोजनापरआधा-आधाखर्चकरेंगी।इसकेअंतर्गतकिशोरियोंकासर्वेकरानेकाजिम्मासम्बंधितविभागकोसौंपागयाहै।इसमेंलाभार्थीकिशोरियोंकोवर्षमेंतीनसौदिनअनुपूरकपोषाहारउपलब्धकरायाजाएगा।इसमेंमीठादलिया,नमकीनदलियावलड्डूप्रीमिक्सउपलब्धकरवायाजायेगा।विभागकाकहनाहैकिशासनसेमिलेपत्रकेअनुसारइसकेलिएसर्वेकरायाजाचुकाहै।इसयोजनाकाउद्देश्यकिशोरियोंकेआत्मविश्वास,उत्साहएवंआत्मगौरवकीभावनामेंवृद्धिकरनाहै।

स्कीमकेउद्देश्यइसयोजनाकामुख्यउद्देश्य11से18आयुवर्गकीबालिकाओंकीपोषणिकएवंस्वास्थ्यस्थितिमेंसुधारकरनाहै।इसकेअलावाकिशोरियोंकोअधिकाधिकसामाजिकअनुभवएवंज्ञानप्राप्तकरवाना,उन्हेंअपनीनिर्णयक्षमताओंमेंसुधारलानेमेंसहायताप्राप्तकरनाभीइसयोजनाकीमंशामेंशामिलहै।किशोरियोंमेंस्वास्थ्यएवंस्वच्छता,पोषण,परिवारकल्याणवगृहप्रबंधनआदिसम्बंधीजागरूकताकोबढ़ावादेनाभीइसयोजनाकाउद्देश्यहै।

आईसीडीएसकेअंतर्गतपहलेसेएकयोजनासंचालितहै,जिसमेंगर्भवतीमहिलाओंएवंबच्चोंकोपुष्टाहारदियाजाताहै।अबआनेवालेसमयमेंउसमेंकिशोरीबालिकाओंकोदिएजानेवालेपुष्टाहारकोभीसम्मिलितकियागयाहै।इसकेअंतर्गत11से14वर्षकीकिशोरीबालिकाओंकोमीठादलियाकाएककिलोदोसौग्रामकाएकपैकेट,नमकीनदलियाकाएककिलोएकसौबीसग्रामकाएकपैकेटतथालड्डूप्रीमिक्सकाएककिलोतीनसौपचासग्रामकाएकपैकेटशामिलरहेगा।इसकेलिएसर्वेकीप्रक्रियापूर्णहोचुकीहै।पूरीतरहसेयोजनाकोलेकरअभीपूरीजानकारीनहींहै।लगभग10हजारकिशोरियोंकोइसकेलिएचिह्नितकियागयाहै।-राजेशकुमार,जिलाकार्यक्रमअधिकारी